![](/media/lib/392/n-humory-0b030deb4e85ad7b728e29c46b2f579b.jpg)
Melancholia. Medyczne i kulturowe aspekty na przestrzeni wieków
10 marca 2020, 08:47Czarna żółć (gr. μελαινα χολή) to najbardziej tajemniczy humor w koncepcji zdrowia i choroby stworzonej przez Hippokratesa (V/IV w. p.n.e.), która, po rozwinięciu przez Klaudiusza Galena (II w. n.e.) i średniowiecznych, arabskich uczonych, pozostawała aktualna w dyskursie medycznym do końca XVIII w. Przez większość tego czasu zajmowała wiodące miejsce w wyobrażeniach na temat stanów patologicznych ludzkiego organizmu.
![](/media/lib/474/n-kenan-b3737c68f50f8c23999150f733a505d2.jpg)
Na Ziemi uda się odtworzyć procesy z czarnych dziur i wybuchów supernowych?
6 października 2021, 09:10Zjawiska istotne dla czarnych dziur, eksplozji supernowych i innych ekstremalnych wydarzeń kosmicznych mogą zostać odtworzone na Ziemi, twierdzą naukowcy z Pinceton University, SLAC National Accelerator Laboratory oraz Princeton Plasma Physics Laboratory. Dowodzą oni, że współczesna technologia pozwala na uzyskanie procesów kaskadowych opisywanych przez elektrodynamikę kwantową (QED cascades)
![](/media/lib/503/n-sgra-699aab74210f557d82e6ced048110bae.jpg)
Mamy pierwszy obraz czarnej dziury z centrum Drogi Mlecznej
13 maja 2022, 06:38Astronomowie pracujący przy Event Horizon Telescope (EHT, Teleskop Horyzontu Zdarzeń) pokazali pierwsze zdjęcie Sagittariusa A*, czyli supermasywnej czarnej dziury znajdującej się w centrum Drogi Mlecznej. Co prawda nie jesteśmy w stanie dostrzec samej czarnej dziury, ale możemy zobrazować rozgrzany świecący gaz krążący wokół niej. EHT zarejestrował światło zakrzywione przez potężną grawitację Sgr A*, która jest 4 000 000 razy bardziej masywna od Słońca.
![Gwiazdom neutronowym często towarzyszą większe gwiazdy, z których te mniejsze wysysają materię© NASA](/media/lib/14/1188408795_437617-26d36e368a8190744a7a4e669371cfa9.jpeg)
NASA zaobserwowała zagięcie czasoprzestrzeni
29 sierpnia 2007, 17:21Astronomowie NASA opracowali nowy sposób prowadzenia fundamentalnych badań fizycznych nad wyjątkowo gęstymi obiektami, takimi jak czarna dziury. Dzięki niej dokonali odkrycia, które potwierdza teorię względności.
![](/media/lib/54/tygrys-pysk-764525b6b867b07c2920f67e87607b34.jpg)
Po co kotom cętki, paski albo gładkie futro?
20 października 2010, 12:20Czemu cętki na ciele lamparta mają kształt rozety lub pierścienia, a tygrysy pokrywają pasy? Rudyard Kipling sugerował, że umaszczenie lampartów jest dopasowane do ich środowiska, w którym pełno drzew, krzaków i nieregularnych cieni (pisarz wyłożył swoją teorię w książce pt. "Takie sobie bajeczki", a konkretnie w opowiadaniu "Jak lampart dostał plam na skórze"). Choć może to przypominać dywagacje na temat pasów zebry, naukowcy z Uniwersytetu Bristolskiego zastanowili się, czy w historii tej można tkwić ziarnko prawdy.
![](/media/lib/137/n-blazar-8b89143bbe3cdd8bd2234379ee63a6c0.jpg)
Jasność na zamówienie
22 kwietnia 2013, 11:07Astronomowie z całego świata mają okazję obserwować niezwykłe wydarzenie. Nieboskłon jest rozświetlony najjaśniejszym z zaobserwowanych dotąd promieniowań gamma. Tego typu promieniowanie to najbardzie energetyczne wydarzenie we wszechświecie.
![](/media/lib/145/n-kwazar-5b9119bf1e746435af649c758a0de415.jpg)
Potężne pole magnetyczne czarnej dziury
17 kwietnia 2015, 16:26Pięciu astronomów z Chalmers University of Technology wykorzystało teleskop Alma do pomiarów pola magnetycznego w pobliżu czarnej dziury jednej z odległych galaktyk. Okazało się, że jest ono znacznie potężniejsze niż cokolwiek innego wykrytego w centrum galaktyki.
![](/media/lib/90/n-milky-way-black-hole-gas-924b6da5467515462b135d93781ee593.jpg)
To nie naukowa sensacja, a złudzenie optyczne
16 października 2018, 05:45Astronomowie ze szwedzkiego Uniwersytetu w Lund znaleźli możliwe wytłumaczenie tajemniczego zjawiska, odkrytego w ubiegłym roku w pobliżu centrum naszej galaktyki. Wówczas zauważono, że w pobliżu centralnej czarnej dziury, Sagittariusa A*, znajdują się duże ilości skandu. Szwedzi twierdzą, że to iluzja optyczna.
![](/media/lib/418/n-wiatrak-b4e66b35c08e386ac5de229182fc2f5c.jpg)
Czarna łopata wirnika zmniejsza śmiertelność ptaków
26 sierpnia 2020, 10:57Pomalowanie jednej z łopat wirnika turbiny wiatrowej na czarno może znacząco zmniejszyć śmiertelność ptaków wynikającą z kolizji. Wyniki badań norweskiego zespołu ukazały się w piśmie Ecology and Evolution.
![](/media/lib/546/n-ulx-e102d758cf1c9e2f0cf7d36396e59666.jpg)
Badanie potwierdza, że ultraintensywne źródła rentgenowskie przekraczają limity promieniowania
12 kwietnia 2023, 09:23Ultraintensywne źródła rentgenowskie (ULX) generują około 10 milionów razy więcej energii niż Słońce. Są tak jasne, że wydają się przekraczać granicę jasności Eddingtona o 100-500 razy, stanowiąc dla naukowców zagadkę. Opublikowane niedawno badania potwierdzają, że ULX rzeczywiście przekraczają jasność Eddingtona, a wszystko to prawdopodobnie dzięki niezwykle silnym polom magnetycznym, zmieniającym interakcje pomiędzy światłem a materią